Библиотека в кармане -зарубежные авторы

         

Янович Сократ - Сьцяна (На Белорусском Языке)


Сакрат Яновiч
Сьцяна
Раман
У нашым калодзежы, у Каралёўшчыне, калiсьцi
злавiлi дзiўнага шчупака - амаль бяз тулава ды
зь вялiзнай галавою. Ён, вiдаць, рос у голадзе...
(З успамiнаў Мацi)
1
Сьцяпан Сумленевiч глядзеў у вакно.
Выпаў першы сьнег, i было сьветла, добра. Невысока кружылася птушка,
голуб. Беляхцелi пярэстыя дахi складаў, пабудаваных на пустэчы, на якой, як
казалi старыя людзi, знаходзiлiся могiлкi. На панадворку блiзкага будынку
зграя дзяцей бiлася сьнежкамi й адтуль, час ад часу, даляталi вывiскi
радасьцi.
Сумленевiч, заклаўшы рукi за сьпiну, прайшоўся па пакоi, абмiнаючы вялiзны
пiсьмовы стол, крэслы. Гэты сьнег доўга не паляжыць, мiжвольна думаў ён. Яшчэ
- зарана. Будзе тапелiца, балота на тратуары. Стане iмгла, ад якой сонна й
невыносна абыякава...
Ён адчуваў сябе неспакойна. Першы раз ахапiла яго так моцнае пачуцьцё
неспакою, якое - баяўся таго - было блiзкае страху. Не знаходзiў ён выразных
прычынаў, якiя тлумачылi-б гэткi стан духу. Вышукоўваў адну прычыну, галоўную.
Кiра, вядома, мела рацыю, калi ўчора наракала, што Сьцяпан рэдка бывае
дома. Ён i сам зьдзiўлены тым, што яно, сапраўды, так ёсць. Прадумаўшы, дзень
за днём, цэлы тыдзень, ён усьвядомiў сабе, што яго чамусьцi не прыхiляе да
жонкi. Бачыў у ёй усяго нейкую цiхую прыстань пасьля турботнага дня, ня болей.
Да ягонай сьвядомасьцi даходзiла гэта цяжка, як бы з натугай. Зь вялiкай
неахвотай.
Лагодныя вочы Кiры засмучона глядзелi на Сьцяпана. У iх было, можа, больш
заклапочанасьцi... Гаварыла яна пра яго здароўе, пра тое, што ён крычыць праз
сон, беспрытомна кiдаецца ў пасьцелi, пацее да ўмакрэласьцi. Прасiла, каб
схадзiў да лекара. Яе жаночая мудрасьць у штодзённых справах нават прыгнявiла
Сьцяпана, але ён прыкiнуўся дабрадушна-паслухмяным, паабяцаў ёй. Да лекара,
фактычна, трэба яму пайсьцi: мо ў аўторак? Не, у сераду.
Яна ня ведала пра забойства сакратаркi.
Пры распазнаньнi трупа пачаўся ў яго галаўны боль, працяглы й тупы, якi
ўжо колькi дзён не сьцiхае. Дзяўчына загiнула ва ўласнай кватэры, ля
Выгодаўскай. Яе цела, аголенае й жахлiва пакалечанае, ляжала на атаманцы; з
глыбока парэзаных грудзей пакрысе выцякала кроў; бзычэла агiдная зеленаватая
муха. На падлозе, на крэслах i на гасьцiнна застаўленым стале цяляпалiся
шматкi адзеньня; дзяўчыну згвалцiлi. Яна, напэўна, баранiлася, што
разьлютавала бандытаў - iх было трох. Капiтан дапускае, што, прынамсi, адзiн
зь iх быў добра знаёмы ёй. Сьцяпан ня чуў пра тое, цi ў сакратаркi быў жанiх.
Была яна, несумненна, прыгожай. I даволi iнтэлiгентнай. Прытым - бойкай,
такой борздай у дзеяньнi, трошкi нэрвовай. Якраз адпаведнай для свае працы.
Кiра - калi параўноваць - усяго мiлая кабетка, i нiчога больш. "У такой
сытуацыi яны зрабiлi-б зь ёю, што захацелi-б, i яна засталася-б жывою", -
Сумленевiч з прыкрасьцю падумаў пра жонку.
Ён чакаў вiзыту капiтана. Патрэбна дакладна расказаць яму, што ведаў пра
нябожчыцу. Парабiў сабе занатоўкi: няшмат. Мала мог паведамiць сьледчаму. Калi
чалавек жыве, дык, здаецца, вядома нам пра яго амаль усё. Толькi потым
аказваецца, што ведалi мы пра дробязi, пра пылiнкi ад iснаваньня, якое згасла.
У Сумленевiча зараз склалася падазрэньне, што сакратарка спэкулявала. Некалькi
разоў, бадай, тры, ён незнарокам пачуў яе размовы па тэлефоне, якiя
запамяталiся яму не сваёй двухзначнасьцю або наiўнай зашыфраванасьцю, але
настойлiвым старгоўваньнем чагосьцi. Досыць сварлiвыя размовы. Ён пакутлiва
намагаўся ўспомнiць iх зьмест.
Ён наўрад цi зможа дапа





Содержание раздела